Warunki realizacji operatu szacunkowego są określone w pisemnej umowie. Wynagrodzenie za sporządzenie operatu szacunkowego ustalane jest indywidualnie z klientem. Jest zależne od złożoności i charakteru części składowych nieruchomości wchodzących w skład pozostawionego mienia. Wynagrodzenie nie zależy od wartości tego mienia, ani od wielkości należnej rekompensaty.

Rzeczoznawca majątkowy określa wartość nieruchomości zgodnie z wymogami ustawy o realizacji prawa do rekompensaty, na podstawie wyłącznie tych dowodów, które wskazane są w postanowieniu wojewody.

Wysokość świadczenia pieniężnego (rekompensaty) stanowi 20% wartości nieruchomości pozostawionej, oszacowanej przez rzeczoznawcę majątkowego.

Wartość nieruchomości pozostawionych jest określana według stanu na dzień ich pozostawienia oraz według cen albo kosztów odtworzenia na dzień sporządzenia wyceny, na podstawie transakcji nieruchomościami podobnymi, położonymi na obecnym terenie Rzeczypospolitej Polskiej zlokalizowanymi w miejscowości (gminie lub powiecie) o zbliżonej liczbie mieszkańców, porównywalnym stopniu urbanizacji i charakterze administracyjnym do miejscowości, w której znajduje się nieruchomość pozostawiona, według stanu z 1939 r.

Porównywalne województwa i miasta wydzielone, z uwzględnieniem ustalonych w ustawie współczynników, określających różnice w poziomie rozwoju gospodarczego w okresie przed 1939 r.:

Prawo do rekompensaty potwierdza wojewoda w drodze decyzji. W odwołaniu od tej decyzji można kwestionować ustalenia zawarte we wcześniejszym postanowieniu wojewody np. odnośnie elementów wchodzących w skład pozostawionej nieruchomości lub kręgu osób uprawnionych do rekompensaty.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1418 z późn. zmianami).